Tysiącznik

Tysiącznik to cenne zioło, od prawieków wykorzystywane w medycynie. Jego intensywna eksploatacja spowodowała, że dziś jest rośliną ginącą. Tysiącznika pospolitego, a właściwie centurię pospolitą, można znaleźć niemal w całej Europie, Afrycie Północnej, a obecnie również w Ameryce Północnej, dokąd gatunek został zawleczony. W Polsce rośnie na łąkach, brzegach lasów, polanach leśnych. Mimo dużego obszaru występowania jest rośliną ginącą, gdyż dla zielarstwa pozyskiwana była ze stanowisk naturalnych. Dlatego została u nas objęta ochroną gatunkową.

Lecznicze właściwości tysiącznika

Pokolenia lekarzy i zielarzy ceniły centurię jako lek żółciopędny, żołądkowy, przeciwgorączkowy, wzmacniający i gojący rany. W wiekach średnich tysiącznik był panaceum na wiele chorób, co dawało mu status rośliny magicznej, chroniącej przed urokami, otruciem i wszelkimi chorobami. Współczesna medycyna wykorzystuje tysiącznik rzadko. Jednak badania nad jego składem chemicznym i działaniem potwierdziły wykorzystanie lecznicze w chorobach przewodu pokarmowego, w schorzeniach pęcherzyka żółciowego, w chorobach skórnych. Ma także działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, a odkryte w nim ksantony są substancjami o działaniu antymutagennym. Jako zioło o gorzkim smaku zwiększa resorpcję substancji odżywczych z pokarmów. Tysiącznik zawiera też duże ilości magnezu.

Charakterystyka tysiącznika

Tysiącznik to roślina dwuletnia – w pierwszym roku wytwarza rozetę liści, w drugim łodygę kwiatostanową z różowymi kwiatami zebranymi w baldachogrona. Jest rośliną bardzo trudną w uprawie. Skłoniło to hodowców do prac nad mikronamnażaniem tysiącznika metodami in vitro. Wykorzystywane są pojedyncze komórki i tkanki lub fragmenty rośliny, np. liście. Uprawa z siewu często nie przynosi rezultatów. Wysiewu dokonuje się bezpośrednio po dojrzeniu nasion, w miejsca słoneczne, do gleby wilgotnej. Nasiona nie przykrywa się ziemią, lecz pozostawia na świetle.